Het Stedelijk Museum Schiedam presenteert een tentoonstelling gewijd aan de Nederlandse jaren van de Japanse kunstenaar (pionier, feminist en cultheldin) Yayoi Kusama. Te zien zijn de werken die ze maakte tijdens verschillende periodes waarin ze in Nederland woonde en werkte, aangevuld met de vele foto’s die in Nederland van Kusama zijn gemaakt.
Performance in Schiedam
Directe aanleiding voor de tentoonstelling is de geruchtmakende performance die Kusama in 1967 in de kapel van het Stedelijk Museum Schiedam uitvoerde, waarbij ze het naakte lichaam van de bekende kunstenaar Jan Schoonhoven beschilderde met stippen. Kusama had in de late jaren zestig nauwe relaties met Nederlandse kunstenaars waarvan het museum werk in de collectie heeft, zoals Henk Peeters en Jan Schoonhoven. Kusama woonde destijds in de Verenigde Staten, maar exposeerde vaker in Nederland dan in Amerika. Een belangrijke rol speelde de Haagse Internationale Galerij Orez, waar ze drie solotentoonstellingen had en die haar betrok bij tal van activiteiten. Niet alleen de beeldende kunst van die tijd, ook de populaire cultuur, het politieke klimaat en de seksuele revolutie in Nederland waren een grote impuls voor Kusama’s werk in die jaren. En andersom.
Het is zeer uitzonderlijk dat het onbekende en zeer kwetsbare werk uit de vroege jaren van Kusama nu samen te zien is. Yayoi Kusama. De Nederlandse jaren 1965-1970 schetst een verrassend nieuw beeld van een zelfbewuste jonge Kusama, die in het Nederland van provo, happenings en jeugdcultuur de basis legt voor haar wereldveroverende artistieke oeuvre.
Superster Kusama
Kusama (Matsumoto, 1929) is in de afgelopen decennia uitgegroeid tot een van de beroemdste en meest getoonde internationale sterren uit de kunstwereld. Ze was belangrijk voor verschillende beeldbepalende stromingen in de naoorlogse kunst: ZERO, Pop Art en performance kunst. Haar leven lang moest ze haar ruimte opeisen in het door mannen gedomineerde modernistische kunstbestel van zowel Japan, Amerika als Europa. In recente tentoonstellingen ligt de nadruk vaak op de spectaculaire installaties van de laatste jaren. Ook veel aandacht krijgt ze met de samenwerking met grote modemerken.
In Schiedam krijgt juist haar rol als pionier, feminist en cultheldin in de jaren zestig ruim baan. In de aanloop naar de tentoonstelling doet het museum nieuw onderzoek, gebaseerd op de vele foto’s van Nederlandse fotografen, kunstwerken in Nederlandse privécollecties, artikelen in Nederlandse kranten en gesprekken met ooggetuigen van haar happenings. Zo is Kusama’s spoor van activiteiten in Den Haag, Delft, Amsterdam en Schiedam – poserend in installaties, op straat, in haar atelier en tijdens happenings en modeshows – terug te zien in de tentoonstelling.
Beeld:
Harrie Verstappen: Kusama in Polka Dot Love Room, Galerij Orez, 1967
Harrie Verstappen: Kusama in Stedelijk Museum Schiedam, 1967