Heer Bokel liet rond 1230 een dam bij de Oude Sluis in de Schie leggen. Daardoor groeide er een nederzetting. Aleide van Avesnes (Aleida) verleende Schiedam in 1275 stadsrechten.
Politieke dame
Aleida bewoog zich in haar tijd als één van de weinige vrouwen zelfstandig op het Hollandse en Europese politieke toneel. Zij werd vóór 1234 geboren en uitgehuwelijkt aan Jan van Avesnes. Na het overlijden van haar man kreeg zij een stuk grond met de nederzetting Nuwer Scie. Deze kleine nederzetting bij de dam aan de Schie moet zijn ontstaan vóór 1250.
Huis te Riviere
Omstreeks 1260 liet Vrouwe Aleida van Henegouwen vlakbij het huidige Stadserf, dat toen in een bocht van de Maas lag, haar kasteel Huis te Riviere bouwen. Het kasteel was een uiting van grote politieke ambities. Het was, op het grafelijk hof in Den Haag na, het grootste kasteel in Holland en Zeeland.
Nu rest nog de onderbouw van de bakstenen woontoren. In 1575 werd het kasteel, mede door de Schiedammers zelf, verwoest uit vrees dat de Spanjaarden het in handen zouden krijgen en het bij een beleg als steunpunt zouden gebruiken. Het beeld van Aleida van Henegouwen, dat hier nog staat, is gemaakt door kunstenares Theresia van der Pant.
Snelle economische groei
De kleine nederzetting aan de Schie maakte een snelle economische groei door: het lag aan de belangrijkste vaarroute van Holland. Dorpelingen werden door de economische groei zelfbewuster. In 1270 willigde Aleida het verzoek van de dorpelingen in om een weekmarkt te organiseren, waarmee een tweede economische pijler ontstond.
Omstreeks 1275 kende Aleida de inwoners van Schiedam een stedelijk zelfbestuur toe. Religie was belangrijk voor Aleida. Zij stichtte de eerste kerk te Schiedam (1262) en het Gasthuis. Aleida was een sterke vrouw, die de ontwikkelingen wist te onderkennen en op waarde te schatten, om ze zo om te buigen in haar eigen voordeel.
Bron: o.a. Gemeentearchief Schiedam