Het Stedelijk Museum Schiedam is gehuisvest in het voormalige Sint Jacobs Gasthuis aan één van de oudste dijken van Schiedam: de Hoogstraat. Het gebouw was oorspronkelijk een gasthuis voor arme bejaarden en zieken. Bejaard was je al vanaf je 40e levensjaar.
Schiedamse gasthuis
Het Schiedamse gasthuis werd tussen 1262 en 1272 gesticht door gravin Aleida van Henegouwen, zus van Willem III, de graaf van Holland. Op een kaart uit 1560 staat het Sint Jacobs Gasthuis, een kapel met aan weerszijden een vleugel en enkele huisjes, al op deze plek aan de Hoogstraat.
Aan het einde van de 18e eeuw werd dit gebouw van één van de oudste instellingen van weldadigheid gesloopt om plaats te maken voor het huidige neoclassicistische gebouw. De regenten gaven de opdracht aan de van oorsprong Italiaanse architect Jan Giudici (1746-1819). Giudici ontwierp in deze periode nog 3 andere gebouwen in Schiedam.
Classistische opbouw
Het nieuwe Sint Jacobs Gasthuis was in 1787 klaar. Het gebouw heeft duidelijk neoclassicistische kenmerken: het is symmetrisch in een eenvoudige U-vormige compositie. De 2 vleugels zijn met elkaar verbonden door een kapel. De buitenzijde van de kapel heeft een sterk classicistische opbouw met fronton en kolossale zuilen. De 2 vleugels lijken op eenvoudige woonhuizen uit die tijd. In de rechtervleugel woonden de vrouwen en in de linkervleugel woonden de mannen.
Omgetoverd tot museum
In 1934 verhuisden de bejaarden van het Sint Jacobs Gasthuis naar een nieuw, comfortabeler gebouw aan de Burgemeester Knappertlaan in Schiedam ontworpen door de Schiedamse architect Piet Sanders. Het oude Sint Jacobs Gasthuis had tijdelijk geen bestemming en diende voor allerlei doeleinden.
In 1940 verhuisde het Stedelijk Museum Schiedam van de Sint Joris Doelen naar het oude Sint Jacobs Gasthuis. In de rechtervleugel, de vrouwenvleugel, waren de museumzalen en de kantoren. Op de zolder was het depot. De linkervleugel, de mannenvleugel, werd in 1966 ook in gebruik genomen als museum.
Foto: Aad Hoogendoorn